QR-codes zijn scanbare afbeeldingen die leiden tot een actie. Je wordt bijvoorbeeld doorgestuurd naar een website of de bankieren app van jouw bank. Sinds het coronavirus hebben QR-codes een opmars gemaakt, dat was vooral te zien in de horeca: via een QR-code kon je de menukaart bekijken. QR-codes maken bepaalde acties contactloos, wat het besmettingsgevaar in deze tijd beperkt. Erg handig dus, maar hoe weet je wat er achter deze QR-codes schuilt?

Een eindeloze hoeveelheid acties

Veel mensen zijn zich niet bewust van de eindeloze hoeveelheid acties die met QR-codes kunnen worden uitgevoerd. Het blijft namelijk niet bij het bezoeken van een website of het betalen van een betaalverzoek. QR-codes kunnen onder andere worden ingezet voor:

• Het downloaden van een document of applicatie;
• Het inloggen op een wifinetwerk;
• Het opstellen van een e-mail;
• Het opstellen van een Sms-bericht;
• Het starten van een telefoongesprek.

Daarnaast zijn QR-codes heel makkelijk te maken. Op internet zijn er meerdere websites te vinden waarop gratis een QR-code kan worden gemaakt, zoals bijvoorbeeld onderstaande QR-code. Verwijst deze QR-code naar een winactie voor AirPods Pro ter waarde van €279,00, naar de nieuwswebsite van NOS of naar de website van AVAQ?

Fraude met QR-codes

Ook criminelen zien de voordelen van QR-codes in, aangezien deze zo makkelijk te maken zijn. Ze plakken bijvoorbeeld een paar QR-codes rond een terras met de tekst ‘Scan voor gratis Wifi’ en ze zullen een hoop slachtoffers te pakken krijgen. Een crimineel kan de QR-code bijvoorbeeld laten doorverwijzen naar een URL waarop malware wordt gedownload of naar een phishingsite waar van de gebruiker wordt gevraagd om bepaalde gegevens in te vullen.

Zo gebruik je QR-codes veilig

Hoe weet je waar de QR-code in deze blog naar verwijst (zonder direct naar de doorverwezen website te gaan)? De QR-code scanners van de meeste telefoons laten een melding zien met de link waarnaar de QR-code verwijst. Dat zie je bijvoorbeeld in deze uitlegvideo van Samsung. Ook de QR-code scanner van iPhone laat de link zien, probeer het zelf maar eens bij bovenstaande QR-code! Dan zal je zien dat de QR-code verwijst naar de website van AVAQ. Waakzaamheid is dus belangrijk bij het veilig gebruikmaken van QR-codes. Controleer altijd de link die wordt weergegeven voordat je verder klikt bij het scannen van een QR-code. Vertrouw je de link niet? Klik dan niet verder.

AVAQ geeft grip op risico’s. Neem voor advies over maatregelen voor het beschermen van jouw (online) veiligheid vrijblijvend contact met ons op.

Slimme apparaten, ook wel Internet of Things (IoT), zijn helemaal van nu. Van koelkasten tot lampen en van tandenborstels tot de thermostaat, tegenwoordig kan alles met het internet worden verbonden. Dit brengt veel voordelen met zich mee, maar hoe veilig is het gebruik van deze apparaten eigenlijk? In deze blog lees je daar meer over.

Zo werken slimme apparaten

Slimme apparaten zijn apparaten die verbonden zijn met het internet. Ze verzamelen, afhankelijk van de functie van het apparaat, bijvoorbeeld videobeelden, geluidsfragmenten of gegevens over de temperatuur. Zodra deze apparaten online zijn, kunnen ze via een ingebouwde chip communiceren met hun gebruikers, met organisaties en met andere verbonden partijen. Denk bijvoorbeeld aan een slimme thermostaat: via een bijbehorende app kun je een melding krijgen dat er ergens een raam open staat. In 2020 waren er wereldwijd bijna 12 biljoen slimme apparaten. Door de enorme groei in soorten slimme apparaten zal dit alleen nog maar harder gaan stijgen.

Niet alleen maar voordelen

Slimme apparaten zorgen voor meer gemak en comfort, je kunt apparaten namelijk op afstand bedienen (vanuit de luie stoel) én ze zeggen dat je bespaart op energieverbruik. Je kunt de thermostaat bijvoorbeeld aanzetten wanneer je bijna thuis bent en uitzetten wanneer je weggaat, zodat de thermostaat niet onnodig energie verbruikt. Naast dat slimme apparaten tal van voordelen hebben, zijn er ook een aantal privacy risico’s waarmee rekening moet worden gehouden:

• Gevoelig voor hackers: slimme apparaten worden vaak geleverd met een fabriekswachtwoord, zoals bijvoorbeeld 1234 of 0000. Wanneer dit wachtwoord niet wordt veranderd kunnen hackers makkelijk het apparaat overnemen. Dit kan als gevolg hebben dat zij bijvoorbeeld weten wanneer je thuis bent (bij slimme beveiligingscamera’s). Dat is nuttige informatie voor inbrekers;
• Privégegevens die naar servers buiten de Europese Unie (EU) Europees Economische Ruimte (EER) worden gestuurd: slimme apparaten die hun data opslaan in landen buiten de EER kunnen minder veilig zijn. Buiten de EER biedt de AVG namelijk geen bescherming. Dat kan ervoor zorgen dat jouw privégegevens makkelijker in verkeerde handen vallen;
• Verouderde software die leidt tot beveiligingskwetsbaarheden: wanneer slimme apparaten een update nodig hebben en deze niet wordt uitgevoerd, dan kan dat leiden tot beveiligingskwetsbaarheden. Door deze kwetsbaarheden wordt het hackers makkelijker gemaakt om een apparaat over te nemen.
• Dataverzameling in het algemeen: slimme apparaten verzamelen veel meer dan we denken en bedrijven weten daardoor veel meer over jou dan je wilt weten. Slimme apparaten leggen namelijk ook patronen vast: hoe vaak gaat de thermostaat bijvoorbeeld aan en uit? Op basis daarvan kunnen de slimme apparaten voorspellen wanneer je slaapt, wanneer je weg gaat en wanneer je weer thuiskomt. Met de verzameling van gegevens wordt er als het ware een voorspelling van jou als persoon gemaakt. Erg waardevolle informatie voor hackers dus!

5 tips voor veilig gebruik

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft een document opgesteld met tips over het veilig gebruik van slimme apparaten. Hieronder vatten wij de belangrijkste tips samen:

1. Lees de privacyverklaring: bij het gebruik van slimme apparaten worden veel gegevens over jou verzameld. Het is belangrijk dat je van te voren weet wat er met jouw gegevens gebeurt als je het apparaat gaat gebruiken. Lees daarom altijd eerst de privacyverklaring voordat je een slim apparaat gaat gebruiken;
2. Onderzoek de beveiliging van het apparaat: ga op internet opzoek naar bekende veiligheidsrisico’s, betrouwbare tests of reviews van het apparaat voordat je het aanschaft. Zo kun je zelf de afweging maken of je de risico’s waard vindt voor het gebruik van het apparaat;
3. Kijk naar de fabrikant van het apparaat: slimme apparaten buiten de EU zijn vaak een goedkoop alternatief, maar wel met een addertje onder het gras. Zoals eerder in de blog genoemd kunnen apparaten afkomstig uit landen buiten de EU minder veilig zijn, doordat deze niet hoeven te voldoen aan de Europese veiligheidsvoorschriften. Je kunt dus beter kiezen voor een slim apparaat dat binnen de Europese Unie is geproduceerd;
4. Verander het wachtwoord en de gebruikersnaam: fabriekswachtwoorden van slimme apparaten zijn meestal simpel, zoals 1234 of 0000. Verander dit wachtwoord en de gebruikersnaam direct bij het installeren van het apparaat. Kies voor een sterk wachtwoord dat je nog niet eerder hebt gebruikt. Lees hier hoe je een veilig wachtwoord maakt;
5. Voer updates altijd zo snel mogelijk uit: updates zorgen ervoor dat kwetsbaarheden worden gerepareerd. Zorg er daarom altijd voor dat je updates voor jouw slimme apparaat zo snel mogelijk uitvoert. Zo voorkom je dat er beveiligingsrisico’s ontstaan door kwetsbaarheden van het apparaat.

Slimme apparaten hebben voordelen, maar de bijkomende privacy risico’s moeten zeker niet worden vergeten. AVAQ geeft grip op privacy risico’s. Vragen over de veiligheid van het gebruik van slimme apparaten? AVAQ helpt graag verder. Neem vrijblijvend contact met ons op.